79 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού, από την Θεσσαλονίκη για τα ναζιστικά στρατόπεδα Άουσβιτς–Μπίρκεναου
Παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας η πορεία μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος
–
Πρωτοβουλία για την αναγνώριση της 6ης Μαρτίου ως Ημέρας Μνήμης των Δικαίων
Παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 20 Μαρτίου η σιωπηλή πορεία μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος υπό τον τίτλο «Ποτέ ξανά, Θεσσαλονίκη-Άουσβιτς – 79 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού».
Την πορεία μνήμης για τη συμπλήρωση 79 χρόνων από το σφύριγμα του πρώτου τρένου του θανάτου για το στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπιρκενάου, όπου εξοντώθηκαν περίπου 50.000 Θεσσαλονικείς Εβραίοι, διοργάνωσαν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας. Η σιωπηλή πορεία ξεκίνησε στις 11.00 το πρωί της Κυριακής από την πλατεία Ελευθερίας και κατέληξε στον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό.
Στο πλαίσιο της επετείου των 79 χρόνων από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για τα ναζιστικά στρατόπεδα Άουσβιτς–Μπίρκεναου, το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου προχώρησε στην φωταγώγηση με κίτρινο χρώμα του εμβληματικού γλυπτού «Ομπρέλες», προς τιμήν των 50.000 Ελλήνων Εβραίων πολιτών της Θεσσαλονίκης που εξοντώθηκαν από τους Ναζί, από την 19η Μαρτίου 2022 (ώρα 22:00) έως τα μεσάνυχτα της 20ης Μαρτίου 2022.
Χαιρετισμός μετά την πορεία μνήμης
«Ποτέ ξανά, Θεσσαλονίκη-Άουσβιτς – 79 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού»
Κυριακή, 20 Μαρτίου 2022
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου συμμετείχε στην Πορεία Μνήμης «Ποτέ ξανά, Θεσσαλονίκη- Άουσβιτς – 79 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού», η οποία ξεκίνησε από την Πλατεία Ελευθερίας και κατέληξε στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Μετά τη σύντομη τελετή, η κυρία Σακελλαροπούλου απηύθυνε τον ακόλουθο χαιρετισμό:
«Τον Μάρτιο του 1943 στους δρόμους της Θεσσαλονίκης επικρατούσε ασυνήθιστη κίνηση, όπως αφηγείται ο συγγραφέας Γιώργος Ιωάννου, που από το εφηβικό του δωμάτιο παρακολουθούσε τις ατελείωτες φάλαγγες Ελλήνων Εβραίων να οδηγούνται με τα πόδια στον σιδηροδρομικό σταθμό. Στις 15 του μήνα, 2.800 συμπολίτες μας στοιβάζονται σε μια εμπορική αμαξοστοιχία με προορισμό, όπως τους είπαν, την Κρακοβία. Στην πραγματικότητα πηγαίνουν λίγο δυτικότερα, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς – Μπιρκενάου. Ήταν η πρώτη από πολλές αποστολές που σχεδίασαν οι Ναζί και εκτέλεσαν οι λοχαγοί των Ες Ες Ντίτερ Βισλιτσένι και Άλοϊς Μπρούνερ, εκπρόσωποι στη χώρα μας του αποτρόπαιου μηχανισμού μαζικής και απάνθρωπης εξόντωσης στα κολαστήρια της φρίκης.
“Στο μυαλό μου είναι άσβηστη η εικόνα εκείνης της μέρας”, γράφει στη μαρτυρία της η επιζήσασα του Ολοκαυτώματος Έρικα Κούνιο-Αμαρίλιο, ανάμεσα στις πρώτες γυναίκες που επιβιβάστηκαν στον συρμό. “Θυμάμαι προχωρούσαμε σαν ένα σώμα. Αναμαλλιασμένες γυναίκες, άλλες με μωρά στην αγκαλιά, άλλες να σέρνουν από το κάθε χέρι ένα παιδί που έκλαιγε, άντρες με βαλίτσες και μπόγους να προσπαθούν να διαπεράσουν το πλήθος. Φωνές, ουρλιαχτά, κλάματα, μπροστά στις ορθάνοιχτες πόρτες των βαγονιών, βαγόνια που είναι για ζώα όχι για ανθρώπους …”.
Έτσι ξεκίνησε, πριν από 79 χρόνια, το ξεκλήρισμα της ιστορικής και ανθηρής εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Είχε βέβαια προηγηθεί και εδώ η εφαρμογή των αντισημιτικών νόμων της Νυρεμβέργης, η διαταγή να καρφιτσωθεί το κίτρινο άστρο στα ρούχα, οι επιτάξεις των σπιτιών και των μαγαζιών, τα χαρτόνια στις βιτρίνες με τυπωμένη την επαίσχυντη φράση “οι Εβραίοι είναι ανεπιθύμητοι”, η ισοπέδωση του εβραϊκού νεκροταφείου, – ενός από τα αρχαιότερα και σημαντικότερα στον ευρωπαϊκό χώρο-, η συγκέντρωση και ο βασανιστικός εξευτελισμός των ανδρών της κοινότητας στην πλατεία Ελευθερίας στις 11 Ιουλίου 1942, η αποστολή πολλών από αυτούς σε καταναγκαστικά έργα στη νότια Ελλάδα.
Τώρα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι από τους Εβραίους συμπολίτες μας, ταλαιπωρημένοι από το ταξίδι, αδυνατισμένοι, άρρωστοι, οδηγήθηκαν κατευθείαν στα κρεματόρια. Ελάχιστοι γύρισαν. Από τους περίπου 46.000 εκτοπισμένους επέστρεψαν λιγότεροι από 2.000, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά που καταγράφηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο εκτοπισμός και ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας υπήρξε μια μεγάλη κοινωνική και πολιτισμική απώλεια για την πόλη μας. Γι’ αυτό και έχει πολύ μεγάλη σημασία ότι, τα τελευταία χρόνια, η Θεσσαλονίκη έχει αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν για πράξεις και παραλείψεις του παρελθόντος, έχει αναγνωρίσει το ιστορικό τραύμα που προκάλεσε η αδιαφορία, ο εφησυχασμός, ο αντισημιτισμός του μεσοπολέμου και έχει καταδικάσει με τον πλέον εμφατικό τρόπο τη ναζιστική και φασιστική ιδεολογία που τρέφει τη βία και τον ρατσισμό. Γιατί η λήθη, η “αποθήκευση του ασύλληπτου στον καταψύκτη της ιστορίας”, όπως έγραψε ένας σπουδαίος Εβραίος, ο συγγραφέας Ζαν Αμερύ, ενέχει τον κίνδυνο να ξαναφέρει στην επιφάνεια “ψιθύρους από την κόλαση”. Μόνο αν μεταβιβάσουμε την ιστορική γνώση στις νέες γενιές, αν διαφυλάξουμε την ιστορική μνήμη, αν συναισθανθούμε ως δικό μας τον πόνο και την οδύνη των θυμάτων, αν κατανοήσουμε ότι το Ολοκαύτωμα είναι μια πανανθρώπινη ιστορική κληρονομιά, θα εξοπλιστούμε απέναντι σε μια νέα επέλαση του κακού, ενδεχομένως με άλλη μορφή, πάντοτε όμως απειλητική και αποτρόπαιη.
Σήμερα, τιμάμε τη μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που εκτοπίστηκαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν στα γερμανικά στρατόπεδα, και μαζί τη μνήμη όσων τους βοήθησαν να δραπετεύσουν από το γκέτο, να διαφύγουν από τον βέβαιο θάνατο. Άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτικούς και κοινωνικούς χώρους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής και θρησκεύματος, πορευτήκαμε όλοι μαζί στα βήματα των Εβραίων μαρτύρων, ακολουθήσαμε σιωπηλοί την τελευταία τους διαδρομή. Είμαι σίγουρη ότι η Θεσσαλονίκη, “αυτή η μάνα, η ανά, η μάικω και η μάντρε, δεν θα τους λησμονήσει ποτέ, δεν θα τους σκεπάσει με το χώμα της λησμονιάς και της ανωνυμίας”, όπως γράφει ο Γιώργος Ιωάννου, αλλά θα εξυψώσει τη μνήμη τους στους αιώνες ως πράξη ιστορικής δικαίωσης και συγγνώμης».
Α. Τζιτζικώστας στην «Πορεία Μνήμης»:
“Υψώνουμε ένα αδιαπέραστο τείχος απέναντι σε κάθε θηριωδία
και την ίδια στιγμή χτίζουμε μια μεγάλη γέφυρα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς”
«Σήμερα, όλοι μαζί δίνουμε ένα δυνατό ‘παρών’, ένα ‘παρών’ μνήμης, αλλά και ουσίας. Σήμερα κάνουμε μία πορεία που ξεκινάει από το παρελθόν, όμως τα βήματά της εκτείνονται στο μέλλον. Σήμερα στέλνουμε προς κάθε κατεύθυνση το ισχυρό μήνυμα: ότι μαζί, ενωμένοι όσο ποτέ, υψώνουμε ένα αδιαπέραστο τείχος απέναντι στην επανάληψη οποιασδήποτε θηριωδίας, απέναντι στους θιασώτες του μίσους και της βίας, απέναντι στους εχθρούς της δημοκρατίας, της ελευθερίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου. Και την ίδια στιγμή χτίζουμε μία μεγάλη γέφυρα, αλληλεγγύης και ανθρωπιάς, για να σταθούμε δίπλα σε εκείνους που δοκιμάζονται σκληρά, στους συνανθρώπους μας, που τόσο άδικα και τόσο απροκάλυπτα δέχονται επίθεση».
Αυτό το κεντρικό μήνυμα έστειλε σήμερα ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, στον χαιρετισμό του στην κεντρική εκδήλωση για την «Πορεία Μνήμης – Ποτέ Ξανά. 79 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπιρκενάου».
Αυτό, όπως είπε ο κ. Τζιτζικώστας, ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, είναι και το μήνυμα που στέλνει όχι μόνο η Κεντρική Μακεδονία, αλλά όλες οι Περιφέρειες και οι Δήμοι της Ευρώπης, σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο που διανύουμε.
«Αυτό είναι το ισχυρό μήνυμα πρέπει να μεταδώσουμε στις νέες γενιές. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η αντιμετώπιση της βίας και του μίσους, μάς αφορά ακόμη κι όταν δεν στρέφονται απευθείας εναντίον μας. Σας διαβεβαιώνω, για ακόμα μία φορά ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει με όλες της τις δυνάμεις τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις που κρατούν ζωντανή τη μνήμη, που αναδεικνύουν την Ιστορία αυτού του τόπου. Το Πάρκο Μνήμης που θα δημιουργηθεί στην πλατεία Ελευθερίας, αλλά και το Μουσείο Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης, που θα συγχρηματοδοτήσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, θα αποτελούν ζωντανό μάθημα της Ιστορίας του τόπου μας και του Εβραϊκού Ελληνισμού, αλλά και καθημερινή υπενθύμιση του καθήκοντος μας να μην ξεχνάμε, να μην αδιαφορούμε, να μην κλείνουμε τα μάτια, να μην σιωπούμε. Να στεκόμαστε με θάρρος απέναντι στο ‘τέρας’ της μισαλλοδοξίας, λέγοντας καθαρά και δυνατά: ‘Ποτέ ξανά’», επισήμανε ο κ. Τζιτζικώστας.
Ο Περιφερειάρχης χαρακτήρισε μάλιστα τη Θεσσαλονίκη ως την «πλέον μαρτυρική πόλη της Ευρώπης, αναλογικά με τον πληθυσμό της». Όπως τόνισε χαρακτηριστικά: «Στις 15 Μαρτίου 1943, στον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε το πρώτο τρένο της φρίκης για το Άουσβιτς, με 2.800 συμπατριώτες μας εβραϊκής καταγωγής στοιβαγμένους σε μια πορεία θανάτου, χωρίς επιστροφή. Συνολικά 50.000 Εβραίοι συμπολίτες μας εστάλησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αποτελώντας τα αθώα θύματα ενός απάνθρωπου εγκλήματος, που σφράγισε ανεξίτηλα τη Θεσσαλονίκη, την πλέον μαρτυρική πόλη της Ευρώπης, αναλογικά με τον πληθυσμό της».
prosklisi_a
